Merhaba değerli ziyaretçilerim :)
Uzun zamandır işlerim nedeniyle yazı paylaşamıyordum sizinle. Bu yaz benim için epey yorucu geçti aslına bakarsanız. Aynı pozisyonda uzun süre kalmamak gerek biliyorsunuz. Sürekli masa başı çalışmak vücudu hayli zorluyor çünkü. Ancak bir süredir bilgisayar başında daha uzun vakit geçiriyorum. Tabi hal böyle olunca boynumdan belime kadar her yerim ağrımaya başladı :) Vücudumu dinlemeyi severim, ağrılarım bana kendine dikkat et diyordu. Ancak bunun da ötesinde bana bir şeyleri çağrıştırdı, bendekilerle benzer belirtiler veren bir hastalığı. O nedenle bugünkü konumuz: Fibromiyalji...
 |
| Fibromiyalji tanısında kullanılan hassas noktalar... |
Fibromiyalji Nedir?
Fibromiyalji vücuttta yaygın bir biçimde kas hassasiyeti, ağrı,
yorgunluk ve bilişsel fonksiyon bozukluklarıyla karakterize olan kronik bir
hastalık. Fibromiyalji hastaları uyku bozuklukları, sinirlilik ve endişe
hali, depresyon, odaklanma/konsantrasyon bozuklukları, sindirim sistemi
bozuklukları (sık sık ishal ya da kabız olma) ve duyu bozuklukları (hafif
temaslarla bile ağrı hissetmek, uyuşma ve karıncalanma hissi..) yaşayabilirler.
Bu semptomlar kişinin yaşam kalitesini, günlük yaşam aktivitelerini, iş ve ev
hayatını, bağımsız yaşama becerisini önemli ölçüde etkileyebilir.
 |
| Fibromiyalji hastalarında sıklıkla ağrı, yorgunluk, hafıza ve konsantrasyon problemleri, uyku bozuklukları, sindirim sistemi problemleri ve depresyon görülür... |
Fibromiyalji, toplum genelinde yaygın olarak görülür ve
kadınlarda erkeklere göre daha fazla görülmektedir. Hastalığın kökenine ilişkin
çalışmalar sonucu beyin ve sinir dokusunda ve fonksiyonlarındaki bozulmaların,
kasların çalışmasında meydana gelen değişimlerin, hormonal faktörlerin,
inflamatuar olayların (vücudun bir yaralanmaya veya vücutta meydana gelen
hasara verdiği iyileşme cevabı) ve genetik faktörlerin fibromiyalji gelişiminde
rol oynadığı bilinmektedir. Beyin ve sinir fonksiyonlarıyla ilişkisi,
hastalığın hem psikolojik duruma hem de fiziksel yorgunluk ve ağrıya bağlı
olduğunu kanıtlamaktadır. Bu sebeple fibromiyalji semptomları hem psikolojik ve
fiziksel sağlığa göre şekillenirler (ağrı ve tükenmişlik hissinin kişiden
kişiye değişmesindeki temel faktör doğrudan sinir kökenli olmasıdır) hem de
psikolojik ve fiziksel sağlığı etkilerler. Bu durum temelde bir kısır döngüye
sebep olur; altta yatan hastalık etkenleri ağrı veya psikolojik problemlerle
tetiklenir, fibromiyalji semptomları şiddetlenir, ağrı artar ve psikolojik
problemler açığa çıkar, bu durum semptomları daha da şiddetlendirir…
 |
| Fibromiyalji döngüsü: Ağrı-Kas Hassasiyeti-Stres-Aktivite Kısıtlanması-Yorgunluk-Depresyon-Kas Sertliği-Ağrı... |
Tedavide Neler
Yapılmalıdır?
Psikolojik sağlığın korunması, uygun beslenme programı ve
düzenli ilaç kullanımı hastalığın semptomlarını hafifletse de fibromiyalji
tanısı alan bireyler için fiziksel aktivite ve egzersiz tedavinin olmazsa olmaz
bir parçasıdır. Aslında egzersiz ve fiziksel aktivite danışmanlığı kişiye özel
bir süreçtir, çünkü egzersizler verilirken kişinin fibromiyaljinin yanında
başka hangi hastalıkları olduğu bilinmeli ve kullandığı ilaçlar sorgulanarak
uygun bir tedavi programı çizilmelidir. Çünkü rastgele yapılan egzersizler
kişiye faydadan çok zarar getirmektedir.
Temelde fibromiyalji hastaları için egzersizler 3 başlık
altında toplanabilir: Genel vücut sağlığı ve kondüsyonu koruyacak ve artıracak
aerobik egzersizler, kaslardaki gerginliği azaltacak gevşeme egzersizleri, kas
uzunluğunu artırarak ağrıyı azaltması beklenen germe egzersizleri. Bunun
yanında farklı kas grupları için kişiye özel kuvvetlendirme ve esneklik
programları da uygulanabilir.
 |
| Fibromiyalji Tedavisi: İlaç-Stres Kontrolü-Gevşeme-Psikolojik Destek-Egzersiz... |
Aerobik egzersizler ile hem vücudun genel sağlığını ve
kondüsyonunu korumak hem de fibromiyaljiye bağlı semptomları hafifletmek
mümkündür. Aerobik egzersizler yapıldığında vücutta bir takım değişimler
meydana gelmektedir. Bunlardan ilki endorfin ve serotonin denilen iki hormon
türünün salgılanma miktarındaki artıştır. Bu hormonlar vücutta ağrı kesici ve
mutluluk verici olarak görev yaparlar. Ortalama olarak günde 30 dakika yapılan
yürüyüş, bisiklet veya yüzme aktiviteleri vücutta bu iki hormonun miktarını
artırırlar. Böylece ağrı hissi azalır, mutluluk hissi artar. Aerobik
egzersizler kişinin kendini iyi hissetmesini sağlarlar. Bunun yanı sıra vücutta
kan dolaşımının hızlanması inflamatuar sürecin yan etkilerini azaltarak ağrı
duyusunun hafifletilmesine yardımcı olur. Ayrıca açık havada yapılan egzersizin
spor salonlarına göre hem psikolojik hem de fiziksel faydalarının daha fazla
olduğu bilinmektedir. Bu nedenle fibromiyalji hastalarının açık havada günlük en az yarım
saat yürüyüş, bisiklet ya da yüzme egzersizleri yapması faydalı olacaktır.
Burada dikkat edilmesi gereken husus egzersizlerin ne çok yavaş tempoda ne de
çok yüksek tempolu olmaması gerektiğidir. Bununla ilgili her hangi bir kalp ya
da solunum problemi olmayan kişilerin bir cümleyi yanındaki birine tek bir
seferde söyleyebilecek tempoda egzersize devam etmeleri önerilir. Eğer 3-4
kelimelik kısa bir cümleyi söylemek için birkaç defa nefes almanız gerekiyor ve
kesik kesik söylüyorsanız çok yüksek tempoda egzersiz yapıyorsunuz demektir.
Bir de egzersize başlarken birkaç dakika yavaş tempoda başlayarak vücudumuzu
egzersize hazırlamak ve egzersizi bitirirken tempoyu yavaş düşürerek vücudumuzu
alıştırmak oldukça önemlidir (hem sakatlanmalardan korunmak hem de ani tansiyon
ve kalp hızı değişimlerini önlemek için). Eğer her hangi bir kalp ya da solunum
hastalığınız varsa egzersiz programını mutlaka bir Fizyoterapistin gözetiminde
yapmalısınız !!!
 |
| Fibromiyalji tedavisinde ilk egzersiz türü aerobik egzersizlerdir... |
Fibromiyalji hastalarında hem psikolojik sebeplerle hem de
ağrı hissinden dolayı yaygın kas sertlik ve gerginliği görülmektedir. Bu
nedenle fibromiyalji hastalarında sorunun çözümünde mutlaka bu kas
gerginliğinin giderilmesi gerekmektedir. Bunun için çeşitli gevşeme
pozisyonlarında sessiz bir ortamda kaslarınızı gevşetmek önemlidir. Bu
egzersizlerin öğrenilmesi ve kas kontrolünün sağlanması biraz zor olduğundan bu
konuda bir fizyoterapistten destek almak daha yardımcı olacaktır. Bunun yanında
benzer bir mekanizmayla yoga, pilates ve meditasyon da kas gevşemesi sağlamada
oldukça etkili ve fibromiyalji için uygun yöntemlerdir. Ancak pilatesi mutlaka
bir fizyoterapist gözetiminde , yogayı ise bu işin eğitimini aldığını
belgeleyebilen bir eğitmenle yapmak gerekmektedir. Aksi halde faydadan çok
zarar görebilirsiniz J
 |
| Gevşeme egzersizleri kas sertliğini ve hassasiyeti azaltmaya yardımcı olur... |
Ağrı ve gerginliğe bağlı olarak kaslar kendilerini korumak
için boylarını kısaltırlar. Bu durum günlük yaşamda ihtiyacımız olan esnekliğe
ulaşmamızı engeller, kasın yeterince kuvvetli kasılmasına engel olur ve sonuç
olarak günlük yaşamda çeşitli zorluklar açığa çıkarır. Ayrıca yine kas boyunun
kısalması ağrıya ve ağrı oluşması kas boyunda kısalmaya neden olarak bir kısır
döngü oluşturur. Bu nedenle fibromiyalji hastalarında kasın olması gereken
boyunu koruyacak germe egzersizleri tedavide oldukça önemli bir yer tutar.
Burada önemli olan ise hangi kasa ne kadar germe yapılacağıdır. Bu konuda evde
kendiniz bir takım esneme hareketleri yapabilirsiniz ancak hangi kasın ne kadar
gerilmesi gerektiğini bilemeyeceğinizden mutlaka bir fizyoterapist desteği ile
uygun egzersiz programı planlamalısınız.
 |
| Germe egzersizleri kısalan kasların tekrar eski uzunluğuna dönmesine yardımcı olur... |
Şimdi fibromiyalji hastalarına en büyük tavsiyem, en yakın
hastanedeki bir fizik tedavi servisine giderek düzenli bir tedavi almalarıdır.
Eğer düzenli tedaviye gitmelerine engel olan bir durumları varsa en azından bir
fizyoterapist tarafından düzenlenen ev egzersiz programını uygulamalarıdır.
Unutmayın egzersiz olmadan fibromiyalji tedavisi eksik kalır ..!
Ha unutmadan: Sağlık için egzersiz, egzersiz için Fizyoterapist şarttır..!
Fzt. Furkan ÖZDEMİR